Stambeni kompleks Begovina

Stambeni kompleks Begovine u Stocu je sagrađen na sjeveroistočnom kraju grada. Građen je kao gospodarski kompleks, sa konacima i velikim baščama, potpuno izdvojen iz strukture grada u zasebnu cjelinu koja nema nikakve uobičajene funkcionalne i morfološke odnose sa ostalim dijelovima grada. U urbanističkoj koncepciji Begovine, odžaka kapetanske porodice Rizvanbegović, uočava se poštivanje prema prirodnom terenu, prema potrebi za intimom svake porodice, uvažavanje susjednih kuća kao i želja za formiranjem zaštićene porodične teritorije. Veličina kompleksa, položaj u prostoru kao i očuvanost objekata svrstava Begovinu u jedan od najljepših i najznačajnijih rezidencijalnih kompleksa u Bosni i Hercegovini.

Graditeljsko stambena cjelina kompleksa Begovina se sastoji od četiri dijela koja ujedno predstavljaju i gradaciju prostora od javnoj ka intimnom, porodičnom dijelu. Prvi, javni dio kompleksa jeste pristupni put, drugi dio čini ulazno odnosno prednje ili pristupno dvorište sa četiri objekta, zatim poluprivatna avlija i na kraju privatne avlije kuća za porodični život.

Treći i četvrti dio kompleksa, odnosno poluprivatna avlija i porodične kuće, su ograđene visokim kamenim avlijskim zidom, koji se proteže sa tri strane kompleksa. Granicu, ujedno i zaštitu kompleksa, sa četvrte, zapadne strane, čini rijeka Bregava. Osobenost avlijskog zida jeste način na koji je završen. Naime, zadnji red nepravilnog kamena je samo položen na strukturu zida. Na taj način, prilikom pokušaja upada u kompleks preko zida, nije bilo moguće imati čvrst oslonac kao ni ući bez buke koju je pravilo srušeno kamenje.
Graditeljska stambena cjelina kompleksa Begovina se razvija u pravcu sjeverozapad–jugoistok, sa blagim odmakom ka istoku. Teren na kojem se kompleks razvijao je relativno uzak, oko 25 m i izdužen, oko 180 m. Kompleks Begovine u Stocu se sastoji od pet objekata konaka i šest stambenih objekata, kao i niza pomoćnih ekonomskih objekata.

Pristup u graditeljsku stambenu cjelinu je sa južne strane, putem uzvodno uz Bregavu, koji vodi od centra Stoca ka Begovini.

Kompleks počinje sa Ćuprijom u Begovini, koja predstavlja najmlađi od tri veća kamena mosta u Stocu. Ćuprija je sagrađena krajem 18. ili početkom 19. vijeka, u periodu kada je počinjala gradnja stambenog kompleksa porodice Rizvanbegović po kojem je cijeli ovaj kraj Stoca dobio naziv Begovina. Ćuprija u Begovini je prvenstveno omogućavala povezanost kuća porodice Rizvanbegović pozicioniranih na obje strane Bregave. Stoga su se članovi porodice brinuli za njeno održavanje sve do Austro-Ugarske okupacije.